© Can Stock Photo / klauskaulitzki

Er is een heel rijtje van ezelsbruggetjes voor luisteren en het hebben van goede gesprekken. Misschien ken je ze wel: gebruik LSD en laat OMA thuis. Gebruik volop NIVEA en neem zeker ANNA mee. En zo kan ik er nog een paar noemen.
Al máánden geleden heb ik beloofd om een vervolg te geven op mijn blog over luisteren. En dat doe ik met deze blog over ezelsbruggetjes voor luisteren en een goed gesprek. Het zijn er nogal wat, en daarom heb ik er een top tien van gemaakt..

Maar liefst tien tips voor een goed gesprek??!

Nou zijn ezelsbruggetjes bedoeld om ingewikkelde dingen gemakkelijk te maken. Maar wanneer je nu dit lijstje van tien ziet, denk je misschien: help, dat kan ik nooit allemaal onthouden, wanneer ik met iemand in gesprek ben.

Zo zijn ze ook niet bedoeld! Dus laat je daardoor niet ontmoedigen. Ik zou zeggen: onthoud er één en probeer die eens uit in je komende gesprekken. Dan merk je vanzelf of die blijft hangen of dat je er nog een ander uit het rijtje bij haalt. Veel plezier met luisteren en gesprekken voeren.

Hier komt dan mijn top tien van ezelsbruggetjes voor een goed gesprek.

1. Gebruik LSD in je gesprekken

Dit is absoluut mijn favoriete ezelsbrug. Dat niet omdat ik drugsgebruik wil stimuleren. Integendeel. Maar LSD staat hier voor: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen.
Deze is bij mij favoriet, omdat ‘luisteren’ voorop staat. In plaats van ‘samenvatten’ zou ik eigenlijk liever zeggen: verwoorden. Verwoord wat iemand zegt of wat zijn/haar gevoel is. (Dat wordt ook wel ‘parafrase’ of ‘reflectie’ genoemd.) En hoe moet je doorvragen? Dat moet natuurlijk geen kruisverhoor worden. Maar ik zou zeggen: probeer het eens met open vragen. Open vragen zijn vragen die beginnen met een vragend voornaamwoorden. ‘Wat…?’ en ‘Hoe…?’ zijn daarbij bij mij favoriet. Zulke vragen nodigen iemand uit om meer te vertellen over wat iemand deed en hoe hij/zij zich daarbij voelde en wat een gebeurtenis voor iemand betekent.

2. Smeer NIVEA

Ook weer zo´n heerlijke raadgeving, die je niet genoeg kunt toepassen. En dan bedoel ik niet het gebruik van het zalfje waar ik geen reclame voor mag maken, maar: Niet Invullen Voor Een Ander. Reageer nu eens niet met een opmerking als: ‘Dat zal wel moeilijk zijn voor jou’ of ‘Dat is niets voor jou’. Wat dan wel? Probeer het eens met een open vraag (zie bij nr. 1) en laat het bij een ander om iets over zijn of haar gevoel en bevindingen te zeggen.

3. Laat OMA thuis

Weer zo´n wijze raad, waar je eigenlijk altijd goed mee uit komt in een gesprek: laat Oordelen, Meningen en Adviezen achterwege. Die heeft je gesprekspartner meestal zelf al genoeg overwogen. En als je toch een oordeel, mening of advies wil geven: peil dan even of die ander dat van je wil horen op dit moment.

4. Neem ANNA mee

Met de Anna´s die ik ken, kan ik goed praten en ik zou ze ook zeker meenemen in een gesprek. Maar hier wordt bedoeld: Altijd Navragen, Nooit Aannemen. Dat komt zeker bij een gesprek in de zorg vaak van pas.
Wanneer iemand zegt: ‘Ik red me wel,’ dan is het vaak goed om wat LSD toe te passen (nr. 1) om te luisteren of iemand ook echt bedoelt dat hij of zij zich wel redt. Neem niet te snel aan dat je wel weet wat een ander bedoelt of hoe een anders iets ervaart.

5. Wees een OEN

Voor de een is deze raadgeving wat makkelijker op te volgen dan voor de ander. Ik bedoel niet dat je in een gesprek met domme opmerkingen moet komen. Maar ik bedoel: wees Open, Eerlijk en Nieuwsgierig. Dat lijkt op de ezelsbruggetjes van NIVEA en ANNA. Laat aan je gesprekspartner merken dat je open staat voor wat hij/zij te zeggen heeft, wees eerlijk over wat je wel of niet begrijpt en toon nieuwsgierigheid. Met dat laatste bedoel ik: interesse in iemands leefwereld, niet de nieuwsgierigheid van over alles van willen weten.

6. Raak de KLUTS niet kwijt

Dat zul je misschien wel denken, als je alle tips hebt gelezen en inmiddels bij nummer 6 bent aanbeland. Ik bedoel met de KLUTS: Kijken, Luisteren, Uitvragen, Toetsen, Samenvatten. Als je die KLUTS niet kwijtraakt in een gesprek, zit je wel op het goede spoor. Het is een leuke tip, omdat ‘kijken’ er ook in zit. In een gesprek is ook veel te zien: aan iemands bewegingen, gezichtsuitdrukkingen en noem maar op. ‘Uitvragen’ betekent natuurlijk niet een kruisverhoor, maar open en uitnodigend vragen stellen. ‘Toetsen’ slaat op wat jij als luisteraar moet doen: ‘heb ik het goed begrepen dat je wilt … ?’ En ‘samenvatten’ is ook een vorm om jouw bevindingen van het luisteren voor te leggen aan je gesprekspartner. ‘Heb ik het goed gehoord dat je twee dingen vraagt…?’

7. Maak je niet DIK in je gesprekken

Dat is ook een leuke: Denk In Kwaliteiten. Als je gesprekspartner steeds negatief over zichzelf en anderen praat, probeer dan eens DIK te doen, en probeer positieve eigenschappen en kwaliteiten van iemand te benoemen. Dan krijg je een heel ander gesprek.

8. Wees een HELD

Je hoeft niet de held uit te hangen en iemands problemen op te lossen. Maar Herkennen, Erkennen, Loslaten en Doorgaan is wel iets wat een gesprek goed doet. Herkennen als in: laten merken dat je iemand begrijpt, Erkennen: iemand in zijn eigenheid laten staan en niet wegpoetsen wat voor iemand een groot ding is, Loslaten: de wereld van een ander niet op je nek nemen, het moment van het goede gesprek het moment laten en Doorgaan.

9. KISS

De meeste gesprekken kunnen het prima af zonder zoenen. Maar het is niet gek om KISS voor ogen te houden: Keep It Short and Simple, houd het kort en eenvoudig. Wil je iets overbrengen, draai er niet omheen, of gebruik geen moeilijke woorden, maar houd het helder. ‘Keep It Short, Stupid’ is de ontwerpers- en IT-variant van deze ezelsbrug. Maar ik heb geen zin om mezelf als domme ezel aan te spreken, dus houd ik het bij de eerste variant.

10. Doe als een KOE

Over deze moest ik even nadenken. Maar zeker in het geval van conflicterende standpunten en harde koppen is dit nog niet zo´n gekke: houd je Kaken Op Elkaar. Barst niet in woedeaanvallen uit en zeg niet altijd wat je denkt. Als je je gemoed wilt luchten, doe je dat maar tegen iemand anders.

Groot luisteren

Een tijdje geleden had ik een ontzettend mooi gesprek met ‘grootluisteraar’ Petra Hiemstra. Niet alleen het resultaat van dat gesprek, maar nog veel meer moois kun je lezen op haar website Haagse Hoogvliegers.

Petra heeft vast en zeker deze ezelsbruggetjes niet meer nodig.Of zou ze in gesprek met mij ook hebben gedacht: nu moet ik de kluts niet kwijtraken, laat ik een held wezen, vooruit, ik doe maar als een koe, kiss’en doen we alleen in beeldspraak, ik doe als een oen, dan komt het dik in orde, ik had Anna mee moeten nemen en maar goed dat ik oma heb thuisgelaten, een likje nivea kan geen kwaad en hier is lsd de enige oplossing?